Tại Sao Loài Người Chúng Ta Lại Ăn Thức Ăn Đã Nấu Chín?
Về mặt tiêu hóa
Hệ tiêu hóa của chúng ta không giống với các loài ăn thịt, ví dụ họ nhà mèo cho nên dịch tiêu hóa của chúng ta khác của chúng. Đa số các loài động vật ăn thịt có thể tiêu hóa được một phần xương. Trong khi đó theo thuyết Tiến hóa thì loài người tiến hóa từ vượn người đi lên, tức là tổ tiên của chúng ta là loài ăn thực vật. Rất hiếm loài trong bộ Linh trưởng ăn thịt, ngay cả tinh tinh là loài thường xuyên ăn thịt thì thịt cũng chỉ chiếm một phần nhỏ tro ng chế độ ăn uống hàng ngày của chúng.
Thịt sống có thể làm chúng ta bị bệnh nếu bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Nếu chúng ta ăn thịt tươi, ví dụ hải sản tươi, thì khả năng bị đau bụng sẽ ít hơn so với ăn đồ cũ, ươn. Nấu thức ăn sẽ giúp diệt khuẩn, kí sinh trùng, giúp chúng ta dễ tiêu hóa hơn. Chưa kể việc chế biến, nêm nếm sẽ giúp thức ăn thơm ngon hơn, hợp khẩu vị hơn.
Dạ dày của động vật ăn thịt có nhiều axit tiêu hóa cao gấp 10 lần so với loài người, giúp chúng dễ dàng tiêu hóa thịt sống hơn, diệt khuẩn tốt hơn. Đồng thời ruột của chúng cũng ngắn hơn, tức là thời gian tiêu hóa nhanh hơn, thức ăn ít bị lên men so với ruột người nên chúng cũng hiếm khi bị đau bụng như loài người.
Về mặt tiến hóa
Từ xa xưa, sau khi biết sử dụng lửa thì con người chuyển qua ngồi quây quần bên đống lửa, chia sẻ với nhau thức ăn và lên kế hoạch đi săn cho những bữa sau, thay vì ngồi xẻ thịt con mồi và ăn ngay tại chỗ. Chính nhờ việc quây quần này đã giúp tạo ra sự liên kết trong xã hội, mọi người biết giao lưu với nhau, tăng chia sẻ và nhận thức. Giao tiếp với nhau lâu dần kích thích não bộ phải phát triển để tăng tư duy, ngôn ngữ nói ra đời, kéo theo hệ quả là cơ thể loài người tiê ;u thụ năng lượng nhiều hơn.
Hai nhà khoa học của Brazil là Karina Fonseca-Azevedo và Suzana Herculano-Houzel đặt câu hỏi là tại sao các loài linh trưởng có cơ thể to lớn nhưng kích thước bộ não lại không tương xứng. Hiện tượng Não Hóa (Encephalization - cơ thể càng to lớn thì bộ não càng phải lớn tương xứng) là một học thuyết được con người dùng để giải thích tại sao chúng ta lại khác với tất cả các loài khác. Có thể hiểu nôm na là các nhà khoa học cho rằng kích thước não phải đủ lớn để điều khiển ho̐ 1;t động cơ thể được trơn tru, con vật càng lớn thì bộ não càng phải to.
Phát biểu trong buổi ra mắt cuốn sách phát hành năm 2009 tựa đề là Catching Fire, giáo sư Richard Wrangham nói: " Chắc chắn là nhiều người đã từng hỏi tại sao chúng ta lại nấu chín thức ăn, nhưng rất ít người biết rằng thức ăn chín có nhiều dinh dưỡng hơn đồ sống. " (chính xác là cơ thể chúng ta dễ hấp thu hơn).
Trong Catching Fire, ông nói rằng việc sử dụng lửa đã giúp loài người tiền sử không chỉ biết nướng chín thức ăn mà còn giúp sưởi ấm. Được sưởi ấm bằng lửa đã khiến tổ tiên chúng ta rụng bớt lông trên cơ thể (ở xứ lạnh thì nhiều lông hơn xứ nóng), hệ quả là khi đi săn, họ chạy được nhanh hơn, bền sức hơn vì cơ thể không bị quá nhiệt do bị lông che phũ lỗ chân lông. Đồng thời tính cách của loài người cũng trầm tĩnh hơn, thúc đẩy mối qu an hệ xã hội quây quần bên đống lửa, phát triển mối quan hệ nam - nữ, nói ngắn gọn là tiến hóa thành người.
Thức ăn sống không cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể là vì chúng ta sẽ phải tốn nhiều năng lượng hơn để nhai, tiêu hóa và hấp thụ, tức là cùng một lượng nạp vào nhưng hấp thu ít hơn (hiệu suất chuyển đổi kém). Chính vì vậy mà chúng ta thấy nhiều loài vật suốt ngày chỉ có ăn và ăn, trong khi đó con người còn phải ngủ, làm việc, giải trí, sinh sản vv và vv. Theo Fonseca-Azevedo và Herculano-Houzel thì chính vì phân bổ thời gian đã giới hạn lượng calo con người nạp vào cơ th&# 7875; mỗi ngày.
Bộ não là cơ quan tiêu tốn năng lượng nhiều thứ 3 trong cơ thể con người, chỉ xếp sau gan và cơ xương khớp, bộ não của con người tiêu thụ lên tới 20% lượng calo cơ thể hấp thu mỗi ngày. Não có càng nhiều tế bào thần kinh thì càng tiêu tốn nhiều năng lượng. Hai nhà nghiên cứu Brazil kể trên ước lượng rằng nếu con người chỉ ăn thức ăn sống, chúng ta sẽ phải mất tới 9h/ngày chỉ để ăn. Họ kết luận rằng ăn thức ăn nấu chín đã giúp con người rút ngắn đư ợc thời gian này.
Quá trình nấu nướng thức ăn làm cho các phân tử chuyển động nhanh hơn vì nhiệt độ tăng cao, cấu trúc phân tử bị phá vỡ giúp cho cơ thể dễ tiêu hóa hơn. So với ngũ cốc thô thì nấu chín sẽ giúp cơ thể dễ hấp thu dưỡng chất nhiều hơn 30%. Thay vì cơ thể phải sử dụng năng lượng để phá vỡ cấu trúc phân tử của thức ăn sống thì chúng ta sẽ tiết kiệm được rất nhiều năng lượng khi ăn thức ăn chín.
Tóm lại, loài người tiến hóa từ loài ăn thực vật và chúng ta thích nghi với việc ăn thức ăn đã được nấu chín hơn so với ăn thịt sống.
Thao khảo: Popsci, Forbes